هنگام عقد اجارة مستأجر مدت‌زمان مشخص در متن قرارداد مشخص می‌شود. در این صورت مالک منافع شخصی خواهد بود که مال را اجاره کرده و به‌ازای مالکیت منافع در این بازه زمانی تعیین شده در قرارداد، امکان استفاده از مال را پیدا میکند. مستأجر باید در طول این مدت زمانی مبلغی را تحت عنوان اجاره‌بها به موجر بپردازد و موجر نیز باید به او بابت اموری مثل اجاره ملک به شخص دیگر اجازه دهد. در حال حاضر مالکیت به سرمایه فراوانی نیاز دارد و این موضوع به یکی از دغدغه‌های مردم تبدیل شده است. پیداکردن راهی که بتواند پروسه خرید و مالکیت را برای عموم افراد راحت کند بسیار اهمیت دارد. این مسئله توسط قرارداد اجاره به شرط تملیک قابل‌حل است. اما اجاره به شرط تملیک در قراردادهای فروش به چه معناست؟ در ادامه درباره این موضوع بیشتر توضیح خواهیم داد.
یکی از انواع پرکاربرد قراردادهای اجاره، قرارداد اجاره به شرط تملیک است که در اغلب معاملات روزانه بین مردم رایج شده است. در این قرارداد با شروط به خصوصی امکان مالکیت برای اشخاص فراهم می‌شود. این قرارداد چه در حوزه مالکیت شخصی و چه در حوزه مالکیت تجاری می‌تواند به همراه شرط ضمن عقد در نظر گرفته شود و امکان مالکیت را برای مستأجر فراهم نماید. استفاده از این روش در دهه‌های اخیر بسیار مورد استقبال قرار گرفته است.
اجاره به شرط تملیک در قراردادهای فروش به چه معناست؟
اجاره به شرط تملیک به چه معناست؟ این سؤالی است که ذهن اکثر افراد را به خود مشغول میکند و متداول بودن و کاربردی بودن این قرارداد، سبب شده تا افراد زیادی به سمت این نوع قرارداد بروند. اما با وجود این هنوز هم افراد فراوانی با این قرارداد ناآشنا هستند. این قرارداد همان‌طور که گفته شد، یک قرارداد اجاره است که طبق عقد اجاره تنظیم می‌گردد؛ یعنی در قرارداد موجر و مستأجر تعیین شده و مبلغ و مورد اجاره قید می‌شود. اجاره به شرط تملیک همانند دیگر انواع قرارداد اجاره از قانون مدنی و اصول خاص خود پیروی میکند.
تفاوت قرارداد اجاره با اجاره به شرط تملیک
در ادامه مقاله اجاره به شرط تملیک در قراردادهای فروش به چه معناست باید گفت، یکی از مهم‌ترین تفاوت‌های این دو قرارداد، وجود شروط ضمن عقد است. شرط ضمن عقد پس از اتمام مدت اجاره و با توافق طرفین سبب می‌شود تا مال به تملک مستأجر درآید. هر قسط مانند اجاره‌بها به‌صورت ماهیانه به موجر پرداخت می‌شود و در آخر مالکیت مال پس از رعایت تعهدات به مستأجر واگذار می‌شود. این دقیقاً نکته‌ای است که در قرارداد اجاره وجود ندارد. در قرارداد اجاره مستأجر موظف است پس از اتمام مدت‌زمان قرارداد مال را به موجر صحیح و سال تحویل دهد و دیگر مالک آن نخواهد بود. اما درصورتی‌که شروطی از قبیل مالکیت عین مستأجر به قولنامه افزوده شود؛ در این صورت اجاره‌نامه از نوع به شرط تملیک خواهد بود.
کاربرد قرارداد اجاره به شرط تملیک
قرارداد به شرط تملیک بین افرادی که دست‌کم یک نفر آنها شخص حقوقی باشد برقرار می‌شود. توجه کنید که این به آن معنی نیست که مانعی برای تنظیم قرارداد بین اشخاص حقیقی وجود دارد؛ اما حضور اشخاص حقوقی و شرکت‌های بزرگ در این نوع قراردادها رایج‌تر است. کمپانی‌ها و شرکت‌های خصوصی و دولتی، شرکت‌های لیزینگ انواع ماشین و به‌خصوص بانک‌ها اشخاصی هستند که از این مدل قرارداد استفاده زیادی می‌کنند.
انواع نمونه قرارداد اجاره به شرط تملیک
اجاره به شرط تملیک در قراردادهای فروش به چه معناست: قراردادهای به شرط تملیک در دو صورت کلی تنظیم می‌شوند:
اجاره به شرط تملیک با شرط فعل
در این نوع قرارداد به شرط تملیک، موجر و مالک اصلی مال مبلغ مشخصی را به‌عنوان اجاره‌بها یا اقساط برای مستأجر در نظر می‌گیرد و شروط خاصی را در قرارداد قید میکند. مستأجر در این حالت باید علاوه بر پرداخت مرتب و به‌موقع مبلغ تعیین شده، به شروط قرارداد هم پایبند باشد و رضایت موجر را کسب کند. در نهایت زمانی مالکیت مال به مستأجر انتقال می‌یابد که موجر راضی شود.
اجاره به شرط تملیک با شرط نتیجه
در این نوع قرارداد، نقل‌وانتقال مالکیت تنها به شرط انجام کلیه تعهدات است. این قرارداد به شرط تملیک بیشتر محبوب مستأجران است؛ زیرا قرارداد تضمین‌کننده این است که با عمل به تعهدات، در انتها مالکیت به مستأجر انتقال یابد. اگر اجاره‌بها و شروط قرارداد به‌درستی و به‌موقع انجام گیرد، مستأجر در نهایت مالک قطعی مال خواهد بود و هرگز چیزی جلوی این مالکیت را نخواهد گرفت. اقداماتی مانند تنظیم سند، می‌تواند به اثبات بیشتر این مالکیت کمک کند. بر اساس ماده 57 آیین‌نامه اجرایی قرارداد اجاره به شرط تملیک درواقع عقد قرارداد اجاره‌ای است که مستأجر در پایان مدت اجاره باتوجه‌به شرایط مالک گردد. همچنین مطابق ماده ۶۴ همان آیین‌نامه، نیز این موضوع صدق میکند.
نگاه قانون به این نوع از قرارداد
تا اینجای مقاله فهمیدید که اجاره به شرط تملیک در قراردادهای فروش به چه معناست و چه کاربردهایی دارد. قرارداد به شرط تملیک از قراردادهای نوپا و تازه‌ای است که از تاریخ تصویب آن مدت کمی گذشته است. نمونه قراردادهای این‌چنین به‌قدری جدید است که قبل از انقلاب در فقه و حقوق هرگز از آن صحبت نمی‌شد. در کشور ما قرارداد به شرط تملیک در آیین‌نامه اجرایی اجاره آمده است و این آیین‌نامه در سال 1361 در شورای پول و اعتبار تصویب شده است. پس از این ماجرا در سال 1362 از این قانون در عملیات بانکی بدون ربا (بهره) استفاده شد.
نخستین‌بار ماده 57 آیین‌نامه تسهیلات اعطایی بانکی و آیین‌نامه عملیات بانکی بدون ربا در سال 1362 توسط هیئت وزیران تصویب شد. این اشخاص به معرفی کامل قرارداد اجاره به شرط تملیک پرداختن و درباره خصوصیات و ماهیت‌های آن توضیحاتی را به مردم ارائه دادند. این دسته از توضیحات را می‌توانید در ماده‌های 58 تا 65 آیین‌نامه بخوانید.
در کشورهای به جز ایران که مبدأ اصلی این قرارداد هستند، ماهیت را خریدوفروش در نظر می‌گیرند. اما این مسئله در ایران این‌گونه نیست و ماهیت اصلی قرارداد بر اساس عقد اجاره و ماده 466 قانونی در نظر گرفته شده است. مطابق این قانون مستأجر مالک منافع مال در مدت اجاره بوده و با اضافه‌شدن شرط تملیک پس از پایان مدت‌زمان قید شده و رعایت شروط مالکیت به او انتقال می‌یابد.
سخن آخر| اجاره به شرط تملیک در قراردادهای فروش به چه معناست؟
در این مقاله فهمیدید که اجاره به شرط تملیک در قراردادهای فروش به چه معناست و با انواع آن نیز آشنا شدید. بدون شک این قرارداد کاربردهای گسترده‌ای میان اشخاص حقوقی و حتی حقیقی دارد و محبوبیت آن روزبه‌روز افزایش می‌یابد؛ بنابراین کسب اطلاعات در این زمینه می‌تواند کمک فراوانی به منعقد شدن یک قرارداد قانونمند کند.
دیدگاه خود را به اشتراک بگذارید